Hé jij! Ben je wel eens benieuwd naar de aarde? Naar hoe die rond de zon draait, en wat er allemaal gebeurt in de ruimte? Vandaag ontdekken we samen waarom de baan van de aarde niet altijd even groot is! Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar ik beloof je, het is makkelijker dan je denkt.
De dans van de aarde om de zon
Stel je voor: de zon is een reusachtige, hete bal in het midden van alles. De aarde draait er omheen, net als een danser die rond een lamp draait. Maar die dans is niet altijd even perfect rond! De baan van de aarde is namelijk geen perfecte cirkel, maar een ellips. Dat is een beetje een uitgerekte cirkel.
Wat is een ellips precies?
Kijk eens naar een ei. Zie je? Een beetje rond, maar niet helemaal. Dat is een ellips! De baan van de aarde om de zon lijkt daarop. Soms is de aarde dichter bij de zon, en soms wat verder weg. Dat is de reden waarom de baan niet altijd even groot is.
Waarom is de baan van de aarde geen perfecte cirkel?
De aantrekkingskracht van de zon is de belangrijkste reden. De zon is heel zwaar, en trekt de aarde sterk aan. Maar andere planeten oefenen ook een kleine aantrekkingskracht uit op de aarde. Deze aantrekkingskracht is net als een zacht duwtje. De planeten trekken de aarde net een klein beetje van haar normale baan af. Het is alsof iemand heel zachtjes aan jouw arm trekt terwijl je aan het dansen bent!
Invloed van andere planeten
Denk aan alle andere planeten in ons zonnestelsel. Ze hebben ook een zwaartekracht, en die beïnvloedt de aarde. Jupiter, de grootste planeet, heeft bijvoorbeeld een flinke invloed op de baan van de aarde. Kleine trekjes, maar over lange tijd opgeteld, zorgt het toch voor een kleine verandering in de baan van onze planeet.
De perihelium en aphelium van de aarde
Het punt in de baan van de aarde waar die het dichtst bij de zon is, noemen we het perihelium. Op dat moment is de aarde het snelste in haar baan. Het punt waar de aarde het verst van de zon staat, noemen we het aphelium. Dan beweegt de aarde het langzaamst.
Dit verschil in afstand heeft invloed op de seizoenen. Hoewel het verschil in afstand niet de belangrijkste oorzaak van de seizoenen is (de kanteling van de aardas is dat!), speelt het wel een kleine rol. Wanneer de aarde dichter bij de zon staat (perihelium), ontvangen we iets meer zonlicht. Maar het verschil is klein en merk je niet zo snel. Meer over de beweging van de aarde en de planeten rond de zon lees je hier.
Verandering in de aardbaan door de tijd
De baan van de aarde verandert heel langzaam over miljoenen jaren. Dit komt door de zwaartekracht van de andere planeten, en ook door andere factoren in ons zonnestelsel. Het is een heel geleidelijk proces, dus je merkt er in je leven niets van.
VIDEO: Waarom draaien alle planeten in dezelfde richting? #neildegrassetyson #startalk
Verdere lectuur
Verdiep je verder in Waarom is de aardbaan niet altijd even groot? – Uitleg voor kinderen met een aantal zorgvuldig geselecteerde links.
- Is er een reden waarom Cecil die zielige Guardian-groep heeft …
- Is wetenschappelijk bewezen dat de opwarming van de aarde door …
Langetermijneffecten op het klimaat
Deze kleine veranderingen in de aardbaan door de tijd, kunnen op de lange termijn wel invloed hebben op het klimaat op aarde. Wetenschappers bestuderen dit nauwkeurig om meer te weten te komen over klimaatverandering. De baan van de aarde is dus een ingewikkeld verhaal!
De kleine veranderingen in de aardbaan worden ook wel Milankovitch-cycli genoemd. Deze cycli beschrijven de veranderingen in de excentriciteit (hoe rond de baan is), de obliquiteit (de kanteling van de aardas), en de precessie (de schommeling van de aardas). Deze veranderingen beïnvloeden de hoeveelheid zonnestraling die de aarde ontvangt en spelen een rol bij klimaatschommelingen over lange perioden. Lees meer over de beweging van planeten hier.
Veelgestelde vragen
- Is de verandering in de baan van de aarde gevaarlijk? Nee, de veranderingen zijn heel langzaam en klein, en ze vormen geen direct gevaar voor de aarde of voor ons.
- Hoe meten wetenschappers de baan van de aarde? Wetenschappers gebruiken geavanceerde telescopen en satellieten om de exacte positie van de aarde in de ruimte te bepalen en zo de veranderingen in de baan te volgen.
- Heeft de vorm van de baan van de aarde invloed op de lengte van het jaar? Nee, de lengte van het jaar (365 dagen) wordt bepaald door de tijd die de aarde nodig heeft om één keer rond de zon te draaien, ongeacht de precieze vorm van de baan.
- Kan de baan van de aarde ooit helemaal veranderen? In de toekomst zouden zeer grote gebeurtenissen, bijvoorbeeld een botsing met een ander hemellichaam, de aardbaan drastisch kunnen veranderen. Maar de kans daarop is zeer klein.
